دکتر سید حسن عصمتی بایگی؛1346ش

دکتر سید حسن عصمتی بایگی متولد ،1346 تربت حیدریه می باشد وی قاری قرآن، قرآنپژوه ایرانی و اخیرا رایزن فرهنگی ایران در سنگال ( 1391 تا مهرماه 1397 ) بوده است. وی پیش از این به مدت چهار سال (1386 تا 1390)  رایزن فرهنگی ایران درتونس  بود .وی برای نخستین بار اصلاح « دیپلامات قرآنی» را در جهان سیاسیت مطرح کرد. او همچنین مسلط به زبان عربی و فرانشوی است .وی فارغ التحصیل دانشگاه امام صادق و استاد معارف اسالمی دانشگاه بین المللی امام خمینی است. 

نگاهی به زندگی و چگونگی انتخابش به عنوان رایزن فرهنگی ایران در تونس و سپس اعزام به سنگال دکتر سید حسن عصمتی از زبان خودش

 سیدحسن عصمتی متولد 1346 در تربت حیدریه هستم. پدرم کارگری بیسواد اما با معرفت بود که چند سال پیش درگذشت. در کودکی در روستای »بایگ« از توابع شهرستان تربت حیدریه در خانوادهای مذهبی بزرگ شدم و مادربزرگم که به او »ننه جان« میگفتیم، در گوشم آیةالکرسی زمزمه میکرد که بسیار بر من تأثیر گذاشت. همچنین مکتبخانهای به نام »بی بی نمازی« در تربت حیدریه بود که یک پیرزن و پیرمرد آن را اداره میکردند و این مکتبخانه در واقع پایه و مقدمه آشنایی من با الفاظ قرآن بود و بیشتر در تابستان فعالیت داشت

بهره مندی از محضر شاگرد عبدالباسط 

در دبستان »عسگری«، مدرسه راهنمایی »تمدن«، دبیرستان »سیدقطب« و »شهید چمران« سالهای درسی را پشت سر گذاشتم و از اواخر دوران راهنمایی به قرائت قرآن عالقهمند شدم و در این مسیر بیشتر به شکل شخصی گام برداشتم و از محضر مرحوم »محمدعلی اوحدی« از قاریان برجسته ایران، که گفته میشد از شاگردان استاد عبدالباسط و شیخ مصطفی اسماعیل بود، بهره مند شدم

از اواخر دوره راهنمایی کامالً با قرائت قرآن مأنوس شدم. در آن روزها پس از نماز مغرب و عشاء جلساتی را با گروهی از دوستان و قرآنیان آن زمان از جمله »محمد جواد کاشفی«، که از قاریان بنام هستند، در مسجد جامع »صاحبالزمان« )معروف به مسجد گودی( تربت حیدریه تشکیل میدادیم و قرائت قرآن و نغمات را به شکل سنتی تمرین میکردیم و قاریان حاضر قطعات و فرازهایی از قاریان مشهور مصر را تقلید کرده و به تالوت می پرداختند.

 این جلسات بسیار پربار بود و نخستین جلسات قرآن، که به صورت سنتی برای جوانان در تربت حیدریه شکل گرفت، محسوب میشد. من نیز از همان زمان هم به قرائت قرآن میپرداختم و هم معانی و مفاهیم آیات برایم مهم بود و سعی داشتم این دو را در کنار یکدیگر یاد بگیرم. حتی در آن جلسات مفاهیم را برای دوستان حاضر توضیح میدادم که خیلی اثرگذار بود

در سال 1364 در دانشگاه امام صادق)ع( پذیرفته شدم و در سال 1379 در مقطع فوق لیسانس الهیات و ارشاد اسلامی از این دانشگاه فارغالتحصیل شدم. در رشته دکتری علوم قرآن و حدیث نیز قبول شدم و تا مرحله دفاع پایاننامه هم پیش رفتم، اما به خاطر مأموریتهای خارج از کشور تاکنون نتوانستهام تحصیالتم در این مقطع را به پایان برسانم. موضوع پایان نامه ام »جریانهای فهم معاصر قرآن در تونس با تأکید بر تقریب مذاهب اسالمی« است

فعالیت در مجمع تقریب

 در سال 1371 به عنوان کارشناس امور بینالملل وارد مجمع جهانی تقریب مذاهب اسالمی شدم و با مرحوم آیت الله محمد واعظزاده خراسانی )نخستین دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسالمی( همکاری داشتم و 10 سال این همکاری ادامه داشت و طی این 38 سال بیشتر سفرهایم به کشورهای آفریقایی به ویژه سنگال بود. در مجمع جهانی تقریب با ایده تقریب مذاهب اسالمی و اهمیت نگاه قرآن به وحدت اسالمی بیشتر و ملموستر آشنا شدم و تاکنون نیز این ایده یکی از اهداف مهم من در حوزه بینالملل بوده است و اعتقاد دارم هیچ ایدهای مانند این نمیتواند در حوزه جهان اسالم به ما کمک کرده و برنامه هایمان را پیش ببرد 

پس از تشکیل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسالمی، به این سازمان منتقل شدم و نخستین مأموریت من در مقام رایزن فرهنگی ایران در خارج از کشور در تونس بود که از سال 1386تا 1390 در این کشور مشغول فعالیت بودم و پیش از انقالب »کرامت و آزادی« تونس در این کشور بودم و این انقالب را از نزدیک دیدم.

در سال 1394 به سنگال اعزام شدم و اکنون مأموریتم پایان یافته و طی روزهای آینده به کشور بازمیگردم. تونس در شمال آفریقا و از کشورهای فرانسویزبان )فرانسه زبان رسمی است( و سنگال در غرب آفریقا و فرانسویزبان است، اما این دو تفاوتهایی دارند؛ تونس آفریقای سفید و زبان رسم آنها عربی و زبان دوم فرانسوی اما سنگال آفریقای سیاه و زبان رسمی فرانسوی و بعد عربی است. عربی در سنگال زبان اساتید، رهبران دینی و شیوخ است و شیخ »احمدو بامبا«، رهبر طریقه مریدیه، اشعاری عربی درباره قرآن و مسائل معنوی اسالم دارد.

افتخار جانبازی عصـمتی، که از جانبازان دفاع مقدس است، در این باره گفت خدا را شکر میکنم که به عنوان رزمنده در فضایی با ریشههای قرآنی در جبهه حضور یافتم. در آن زمان در جمع رزمندهها قرآن خوانده و اذان میگفتم و این از خاطرات فراموشنشدنیام است. از زمانی که در مقام رایزن فرهنگی ایران در سنگال حضور یافتم، فعالیتهای قرآنی را در اولویت قرار دادم. دلیل انتخاب من به عنوان رایزن فرهنگی ایران در سـنگال همین روحیه قرآنی ام بود و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسالمی با توجه به شناختی که از سنگال به عنوان یک جامعه قرآنی داشت، مرا برای این مأموریت انتخاب کرد. 

میتوانم بگویم که از سـه سال گذشته تاکنون که به عنوان رایزن فرهنگی در سنگال فعالیت داشتم، تصویر انقالب و ایران در ذهن جامعه و مردم سـنگال مثبت تر از گذشته شده؛ این در حالی است که در سنگال رقبای جدی داریم و سفارت اسرائیل در این کشـور دایر اسـت و فرانسـه، آمریکا و عربستان از همپیمانان استراتژیک سنگال هستند، اما این کشور کشوری مسلمان است و 98 درصد از جمعیت 14 میلیونی آن مسلمان و مالکی مذهب هستند

دکتر سید حسن عصمتی در شانزدهمین کنفرانس بین المللی وحدت اسالمی با سخنرانی درباره موضوع »قرآن، جهانی شدن و هویت مجازی« برای نخسـتین بار مسـائل جدیدی را در این حوزه مطرح کرد. او همچنین برای نخسـتین بار اصـطالح »دیپلماسی قرآنی« را در نشـسـت بین المللی »وحدت اسـالمی، ضـرورت ها و چشماندازهای آن« که در اردیبهشت 1391 در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد مطرح کرد. »الدبلوماسیة القرآنیة صراط إلی وحدة األمة اإلسالمیة دیپلماسی قرآنی، راهی به سـوی وحدت امت اسـالم. « عنوان مقاله سـیدحسن عصمتی در این همایش بود که به زبان عربی ارائه شد. در این مقاله به قرائت قرآن به عنوان نخستین استراتژی پیامبر)ص( در تحقق وحدت اسالمی اشاره شده است. 

وی از مؤلفان کتاب »تصوف در شمال آفریقا« است که مؤسسه بینالمللی »الهدی« برای نخستین بار آن را در بیست وپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران عرضه کرد.